Het Europees Parlement heeft donderdag voor het eerst gestemd over de aanstaande AI-wet. Het voorstel is door een grote meerderheid goedgekeurd. Toch duurt het nog een tijdje voordat de Europese regels in werking treden.

De AI-wet moet ervoor zorgen dat kunstmatige intelligentie op een verantwoorde manier in Europa wordt gebruikt. Zo worden systemen getoetst op mogelijke schendingen van mensenrechten en mogen algoritmes niet discrimineren.

Met 84 stemmen voor en 7 stemmen tegen wist een vakcommissie van het Europees Parlement tijdens deze eerste stemming een grote meerderheid te halen. Rapporteur Dragos Tudorache noemde de regelgeving na afloop van de stemming heel belangrijk. "Het is voor het eerst in de wereld dat AI wordt gereguleerd", zei hij. "Dit betekent dat Europa de leiding kan nemen om mensen centraal te stellen bij het gebruik van AI. En dat we dat op een betrouwbare en veilige manier doen."

In het wetsvoorstel staat ook dat voor sommige systemen geen ruimte is in Europa. Het gaat dan om bijvoorbeeld computersystemen die het gedrag van burgers analyseren en hen op basis daarvan beoordelen, zoals in China gebeurt.

Volgens het wetsvoorstel is het niet alleen belangrijk dat het ontwerp van AI-systemen wordt gecontroleerd. Ook de impact van het gebruik moet getoetst worden. "Het algoritme van het toeslagenschandaal deed in de basis wat het moest doen", zei Europarlementariër Kim van Sparrentak (GroenLinks) voorafgaand aan de stemming. "Maar in de praktijk hielp het mensen de vernieling in."

Transparantie belangrijk punt in de wet
Daarnaast moet het voor burgers altijd duidelijk zijn als ze met AI te maken hebben. Als ze met een chatbot in gesprek zijn, moeten ze daarvan op de hoogte zijn.

Verder moeten bedrijven en ontwikkelaars transparant zijn over het gebruik van kunstmatige intelligentie. Ook moeten ze duidelijk maken hoe de AI-systemen werken. Daarover is nu nog veel onduidelijkheid. Zo is nauwelijks bekend met welke data de populaire chatbot ChatGPT is getraind. Dit betekent dat ook niet valt te achterhalen hoe de AI aan haar antwoorden komt en of die kloppen.

Volgende maand volgt er nog een plenaire stemming in het Europees Parlement. Daarna beginnen de onderhandelingen tussen het Parlement en de Europese Raad over de precieze invulling van de AI-wet. Naar verwachting is er begin 2024 een definitieve overeenkomst.